Opnieuw een chauffeurstekort, de oplossing blijft uit

Doordat de economie als een tierelier draait, is er weer volop vraag naar transport. Veel transportondernemers moeten echter ‘nee’ verkopen en hun vrachtwagens stil laten staan. Er zijn namelijk niet voldoende chauffeurs.

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat in het tweede kwartaal van dit jaar al één op de vier transportbedrijven met personeelstekorten te maken had. In maart 2021 waren er al bijna 10.000 vacatures voor chauffeurs en dat aantal is nog steeds aan het oplopen. Het is niet alleen een Nederlands probleem. Uit een analyse van het Britse bureau Transport Intelligence blijkt dat Duitsland een tekort heeft van 45.000 tot 60.000 chauffeurs, Engeland komt zo’n 100.000 chauffeurs te kort en in Polen zouden er bijna 124.000 chauffeurs te weinig zijn.

Veel erger

In Nederland zijn volgens onderzoekers van ABN Amro vooral op logistieke knooppunten moeilijk chauffeurs te vinden, zoals in Brabant (Den Bosch, Eindhoven, Breda en Tilburg), Venlo, Zwolle en Apeldoorn. “Ook wegvervoerders die voorheen voldoende chauffeurs hadden, hebben nu moeite om er voldoende te werven”, zegt Albert Jan Swart van ABN Amro. Hij verwacht dat het tekort de komende maanden nog veel verder zal oplopen.

“Al ver voor de coronacrisis had de branche te maken met een chauffeurstekort, maar het is dit keer vele malen erger”, zegt Leo Brant, HR-manager van HST Logistics uit Enschede. “Het geldt voor zowel nationaal als internationaal transport. Het is erg lastig aan nieuw personeel te komen en bij chauffeurs die in vaste dienst zijn, ontstaat de neiging om te kijken of ze het bij een ander bedrijf nog beter kunnen krijgen.”

Positieve kant

Veel bedrijven lopen opdrachten mis. Toch ziet Albert Jan Swart ook een positieve kant aan het tekort. “Als de hele markt krap wordt, kunnen de ondernemers waarschijnlijk hun tarieven verhogen. De branche is voor het eerst in drie jaar tijd positief over de concurrentiepositie”, aldus Swart. Ook Leo Brant van HST vindt dat een positief effect, maar wijst erop dat veel contracten lopen tot het eind van dit jaar. Pas dan kunnen er nieuwe onderhandelingen plaatsvinden en nieuwe prijsafspraken worden gemaakt. Om de vraag naar transport op te vangen, is HST onder andere overgegaan op het werven van chauffeurs met alleen een B-rijbewijs, die met bestelbusjes de goederen vervoeren.

Salarissen

Over de manier om het chauffeurstekort aan te pakken, verschillen de meningen. Je zou zeggen: de salarissen omhoog. Het verhogen van de salarissen is in deze branche echter een heet hangijzer. Kijk hoe de laatste cao-onderhandelingen zijn verlopen: die hebben maanden stilgelegen, omdat de werkgevers zich wilden beperken tot een verhoging van 2,5 procent. Uiteindelijk is er een loonsverhoging uitgekomen van 3,5 procent per 1 juli 2021 en nog eens 3,25 procent per 1 januari 2022.

Het verhogen van de salariswensen is in deze branche een heet hangijzer

Om het chauffeurstekort op te lossen, denkt brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN) vooral aan een betere presentatie van het beroep en een andere instelling van de werkgevers. Aan het chauffeursberoep kleeft nog steeds een slecht imago. Het geldt als een beroep waarin je veel uren moet maken, vaak zwaar werk moet doen en weinig mogelijkheden hebt voor een sociaal leven. Vooral voor jongeren is dat niet aantrekkelijk. “Lang van huis zijn, daar zitten mensen niet meer op te wachten. De volgende generatie werkenden is erg gesteld op een goede balans tussen werk en privé. Die wil ook sporten en af en toe de kinderen uit school halen”, zegt Karin Schoneveld, manager marketing en innovatie van Sectorinstituut Transport en Logistiek in het blad Hub. Daar moeten werkgevers beter op inspelen.

Wees trots

Ook de manier waarop werkgevers chauffeurs werven, moet veranderen. “Promoot je bedrijf”, zegt ze tegen de werkgevers. “Wees trots op je werk en laat op je website zien dat je een goede werkgever bent”, aldus Schoneveld. Ook de manier waarop chauffeurs worden geworven, moet veranderen. “Tot voor kort vond je nieuwe chauffeurs gewoon in je eigen familie of het netwerk daaromheen. Die netwerken drogen echter op.”

Vrouwen vormen een enorm arbeidspotentieel, dat nog nauwelijks is aangeboord

De branche zal zich bij het werven ook vooral richten op vrouwen. Nog maar vier procent van de chauffeurs is vrouw, terwijl het beroep in de meeste gevallen fysiek lang niet zo zwaar meer is dan een aantal jaren geleden. “Vrouwen vormen een enorm arbeidspotentieel, dat nog nauwelijks is aangeboord”, zegt Schoneveld. “Het komt bij de meeste ondernemers niet op om vrouwen uit te nodigen voor een vacature. En het komt bij de meeste vrouwen niet op om vrachtwagenchauffeur te worden.”

‘Alles kan’

Simon Loos is één van de bedrijven die veel werk maken van de presentatie en die zich intensief richten op de wensen van de chauffeur. “We zijn een groot bedrijf met veel soorten transport en kunnen chauffeurs daardoor veel bieden”, zegt Dick Maurer, business manager transport bij het bedrijf. “Als een chauffeur vier dagen per week wil werken of slechts één dag, dan kan dat. Als hij altijd op donderdag vrij wil of als hij liever niet vroeg wil beginnen, dan kunnen we dat ook regelen”, aldus Maurer. Die instelling heeft al veel nieuwe werknemers opgeleverd. Op dit moment werken er bij Simon Loos, dat een aantal maanden geleden is gefuseerd met Peter Appel Transport, 3.200 mensen en bestaat het wagenpark uit 1.400 voertuigen.

Ook HST Groep uit Enschede (375 medewerkers, onder wie 200 chauffeurs) probeert via social media en de website te laten zien welke mooie kanten er aan het chauffeursvak zitten. Ook heeft het bedrijf salarissen verhoogd. “Wij hebben consequent de groep bakwagenchauffeurs in de D-schaal geplaatst”, zegt HR-manager Leo Brant. Om chauffeurs te werven, maakt HST gebruik van speeddates. “Minimaal één keer per maand zetten we op zaterdagmorgen de deur van ons bedrijf open, zodat mensen die interesse hebben, in bijvoorbeeld een baan als chauffeur, binnen kunnen wandelen en praten over mogelijkheden om bij ons te werken. Heel ongedwongen en zonder verplichtingen. Een CV bij je hebben hoeft nog niet eens. Dat heeft al aardig wat nieuwe chauffeurs opgeleverd.”

Lapmiddelen

Edwin Atema van FNV Bondgenoten is blij met alle plannen en voornemens, maar hij vindt het in feite allemaal lapmiddelen en kortetermijnoplossingen. De belangrijkste oorzaak van de slechte betaling van chauffeurs en daardoor een chauffeurstekort is in zijn ogen de opstelling van internationals als Ikea, Shell en Procter & Gamble. Die stellen allerlei eisen aan transportondernemingen, maar zijn tegelijkertijd niet bereid een redelijke prijs voor het transport te betalen.

Om het chauffeurstekort op te lossen, worden vooral lapmiddelen ingezet

Tegelijkertijd ziet Atema dat er wel degelijk veel transportondernemers zijn die bereid zijn hun chauffeurs een hoger salaris te betalen. Zij zouden zich moeten verenigen, vindt hij, en zorgen dat er betere cao’s worden afgesloten. Volgens Atema zorgen de ‘boeven’ in het transport ervoor dat de cao’s zo slecht zijn. “Je kunt het vergelijken met een voetbalelftal”, zegt hij. “Als je heel goede spitsen hebt, maar een keeper die er met de pet naar gooit, zul je nooit wat bereiken. Zo is het ook in het transport: ook al is een werkgever bereid goed te betalen en prima arbeidsvoorwaarden te hanteren, dan loopt het toch in de soep als een collega-ondernemer een blik Aziatische chauffeurs opentrekt en die voor vijftig euro in de week laat rijden.”

Dit artikel is verschenen in Truckstar 11/2021.