Vier tunnels lopen mogelijk risico op bezwijken van fundering

Onderzoeksinstituten Deltares en TNO hebben in opdracht van Rijkwaterstaat onderzoek gedaan naar de oorzaak van het falen van de trekankers van de Prinses Margriettunnel in de snelweg A7 tussen Joure en Sneek.

De conclusie van de 2 onderzoeksinstituten is dat het omhoog komen van het tunneldeel is veroorzaakt doordat de paalfundering niet meer in staat was om de opwaartse waterdruk te weerstaan. De voorspanstaven die onderdeel uitmaken van de destijds aangebrachte paalfundering zijn zeer waarschijnlijk gebroken als gevolg van corrosie.

Vergelijkbare funderingsconstructies

Rijkswaterstaat heeft archiefonderzoek uitgevoerd om te achterhalen of er meer objecten zijn met een vergelijkbare funderingsconstructie en hetzelfde type staal zoals dat is gebruikt bij de Prinses Margriettunnel. Op basis van de nu beschikbare informatie is vastgesteld dat bij 4 objecten van Rijkswaterstaat gebruik is gemaakt van hetzelfde type voorspanstaven in de trekpalen. Bij deze objecten is mogelijk een risico op het bezwijken van de fundering.

Het gaat dan om 1e Heinenoordtunnel bij Rotterdam, de Tunnelbak in het Kleinpolderplein bij Rotterdam, de Taxandriatunnel bij Den Bosch en de Vollenhoventunnel bij Zeist.

Naast deze 4 objecten is bij de Hemspoortunnel in Amsterdam en de Kiltunnel in Dordrecht dezelfde staalsoort in de trekankers gebruikt. ProRail, als beheerder van de Hemspoortunnel, en het Wegschap Dordtse Kil, als beheerder van de Kiltunnel, zijn door Rijkswaterstaat hier inmiddels over geïnformeerd. Uit het archiefonderzoek blijkt tevens dat sinds de jaren 90 van de vorige eeuw deze staalsoort als voorspanstaven in funderingsconstructies niet meer wordt gebruikt.

Maatregelen om risico bezwijken te bepalen

Vooralsnog zijn er geen technieken beschikbaar waarmee op een relatief eenvoudige wijze vastgesteld kan worden of en in hoeverre ankerpalen zijn bezweken in een fundering. Om het risico op bezwijken van de fundering bij de 6 objecten te bepalen neemt Rijkswaterstaat meerdere maatregelen.

Ook ProRail en het Wegschap Dordtse kil nemen, in overleg met Rijkswaterstaat, maatregelen. Zo wordt een 24/7 monitoringssysteem geïnstalleerd voor het vroegtijdig herkennen van eventueel falen. Daarnaast worden bestaande satellietmetingen, om mogelijke beweging (deformatie) in het verleden in beeld te brengen, verder uitgewerkt en tenslotte voeren we een risicoanalyse uit. Deze analyse bestaat uit een analyse van het ontwerp en veiligheids-/capaciteitsanalyse van de huidige fundering. Op basis van deze informatie uit de monitoring en de risicoanalyse zal Rijkswaterstaat, in samenspraak met Prorail en het Wegschap Dordtse kil, een handelingsperspectief per object opstellen.

Dit bestaat onder andere uit een monitoringsstrategie voor de toekomst, een onderzoek naar preventieve maatregelen en een onderzoek naar correctieve maatregelen (funderingsherstel).

Rijkswaterstaat streeft ernaar om het handelingsperspectief per object halverwege 2024 op te leveren.

Foto’s: Rijkswaterstaat/Simon Bleeker