In Litouwen zijn B/CE-rijbewijzen gewoon te koop.
De Litouwse rijbewijzen kosten tachtig euro per stuk, zo melden de Noorse nieuwswebsite VG Nett en de Noorse wegtransport-organisatie Norges Lastbileier-Forbund (NLF). Een ieder met de juiste connecties kan zo’n rijbewijs bemachtigen.
NLF claimt dat het kan aantonen dat diverse niet-Noorse chauffeurs illegaal op de vrachtwagen zitten en tevens de rij- en rusttijden weten te omzeilen door met verschillende rijbewijzen en identiteiten te rijden.
Vier Litouwse rijbewijzen à 80 euro
Om dit te bewijzen kocht een bestuurslid van NLF, Roar Melum, vier vrachtwagen-rijbewijzen en twee identiteitskaarten in Litouwen. Dit kostte hem tachtig euro per rijbewijs. Dat Melum nooit rijles op de truck heeft gehad, was geen enkel probleem.
Foto opening: Drie Litouwse rijbewijzen van Roar Melum en twee Litouwse ID-kaarten. (VG Nett – Geir Otto).
Roar Melum vertelt dat het balletje begon te rollen toen een Litouwer in Noorwegen solliciteerde voor een baan als chauffeur. Tijdens het sollicitatiegesprek prees hij zich zelf aan door te zeggen dat hij meer dan één rijbewijs had. Hij kon daarmee non-stop een truck besturen.
“Ze wisselen niet van bestuurder, maar ze wisselen van identiteit, en omzeilen daarmee het hele rust- en rijtijden-systeem. Met vier identiteiten kun je in principe non-stop rijden”, zegt Melum.
Als bij een controle dezelfde naam en zelfde foto op alle getoonde identiteitspapieren staat, en op de tacho-gegevens, is er op het eerste gezicht niks mis en is de kans groot dat politie- en inspectiediensten de chauffeur verder laten rijden.
Zonder blikken of blozen
De Litouwse chauffeur heeft in Noorwegen geen baan gekregen, zegt Melum tegen VG Nett. Niet lang daarna meldde zich echter een nieuwe werkzoekende Litouwse chauffeur bij hetzelfde transportbedrijf.
Deze chauffeur vertelde eveneens zonder blikken of blozen dat hij aan een nieuw rijbewijs kon komen. Melum besloot de man aan zijn woord te houden. En inderdaad arriveerde er niet veel later een pakketje in Trondheim met daarin een Litouwse ID-kaart en een Litouws B/CE rijbewijs op naam van Roar Melum.
Melum heeft één van de rijbewijzen inmiddels overhandigd aan de politie in Trondheim. Die is ‘geschokt’ te zien dat het zo makkelijk is om op deze manier aan een rijbewijs te komen.
“De kwaliteit van het nep-rijbewijs is zo goed dat het in veel gevallen zo door een politie-controle zal komen. Het ziet er prima uit”, zegt Marius Rønningen van de politie in het district Sør-Trøndelag.
“Met de ervaring van een gemiddelde politie-agent is het moeilijk om te zien dat dit een nep-rijbewijs is”, zegt Rønningen.
‘Het gaat levens kosten’
Geir A. Mo, directeur van NLF zegt: “Wij kunnen niet langer garanderen dat de trucks die we onderweg tegenkomen bestuurd worden door gekwalificeerde chauffeurs.”
Mo vervolgt: “De verkeersveiligheid op de Noorse wegen moet door de Noorse wet geregeld zijn, niet door een corrupte EU-moraal.”
“Bovendien moeten we verladers aanspreken op hun verantwoordelijkheden. Ze kunnen zich niet langer door de prijs alleen laten leiden. Het gaat levens kosten”, besluit Mo.
Truck met tracking-systeem verkocht aan zelfde Litouwer
Interessant genoeg verkocht een Noorse truckhandelaar een truck aan de eerste Litouwse chauffeur. Op de truck zat een tracking-systeem dat na de verkoop op de truck is blijven zitten.
“Gedurende bijna een jaar konden we de truck volgen in Noorwegen, Zweden, Finland en Litouwen. We zagen hoe de chauffeur wisselde tussen zijn vier identiteiten”, zegt Melum.
Daarbij kwam natuurlijk duidelijk naar boven hoe de chauffeur zich op geen enkele manier aan de rust- en rijtijden hield, en daarmee wellicht het verkeer in gevaar bracht, maar ook hoe hij op die manier oneerlijke concurrentie was voor de rest.
“Het ergste voorbeeld was een rit van 2.680 kilometer waarbij de langste stoptijd vijf minuten was”, zegt Melum.
Inmiddels zou de truck bij een ongeluk total loss zijn geraakt, volgens informatie van Melum.
Wellicht ook in andere nieuwe EU-landen
Het regelmatig voorkomende gepruts van sommige Oost-Europese collega’s om een trailer voor een dok te krijgen kan wellicht ook verklaard worden uit het rijden met een vals rijbewijs; misschien hebben deze heren nooit fatsoenlijke rijlessen genoten. Bovendien is de verkeersveiligheid op de Europese wegen met ongekwalificeerde chauffeurs in gevaar.
De kans is groot dat in andere nieuwe EU-landen, zoals Letland, Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije, (vrachtwagen-) rijbewijzen ook gewoon te koop zijn, als je de juiste connecties hebt. Corruptieniveaus liggen in die landen aantoonbaar hoger dan bij ons of in Scandinavië.
In de geruchtmakende Zembla-documentaire van oktober 2012 over het vervoer van ADR-vrachten door Oost-Europese chauffeurs bleek ook dat ADR-diploma’s gewoon gekocht kunnen worden in een land als Polen.
Litouwen was in 1990 de eerste Sovjet-republiek die brak met de Sovjet-Unie en Rusland en de onafhankelijkheid uitsprak. Pas een jaar later werd het land alszodanig erkend. In 2004 trad Litouwen toe tot de NAVO en de EU, en eind 2007 trad Litouwen toe tot de Schengen-zone.
